Aşırı Sözleşme Cezasının Indirilmesi Ayşe Merve Dovan Karacığan

Taraflar arasında kararlaştırılan bir sözleşme kapsamında borçlunun borcunu hiç veya gereği gibi ifa etmediği durumlarda borçlu, alacaklının zararını tazminle yükümlüdür. Bu nedenle alacaklı, asıl edimin ifasını kuvvetlendirme isteğinde bulunabilmektedir. Böyle bir durumda ceza koşulu kavramı gündeme gelmektedir. İşbu kitabın konusu kapsamında aşırı sözleşme cezasının indirilmesi ele alınmıştır.

Aşırı sözleşme cezasının indirilmesine ilişkin doktrinde halihazırda çeşitli tartışmalar mevcuttur. Bu bağlamda, aşırı sözleşme cezasının benzer kavramlardan ayırt edilmesi noktasında farklı görüşlerin değerlendirilmesi, aşırılık kavramının tespiti konusundaki tartışmalara açıklık getirilmesi, indirimin hukuki niteliğine dair değerlendirmeler yapılması, ceza koşulunun muacceliyetine dair görüşlerin irdelenmesi ve konuya ilişkin doktrinde yer alan diğer tartışmalı hususların da açıklanması ile mevcut duruma bir açıklık getirilmesi amaçlanmıştır.

Uygulamada, cezanın aşırılığı halinde indirimin hakkaniyete ve adalete uygun yapılması gerekmektedir. Bu bağlamda, doktrinde yer alan görüşler ve ilgili yargıtay içtihatları araştırılmış olup, bu araştırma sonucunda yapılan çıkarımlar ile işbu kitap çalışması şekillendirilmiştir. Yapılan bu kitap çalışması kapsamında aşırı sözleşme cezasının indirilmesine ilişkin tartışmalı noktalarda uygulamada karşılaşılan somut durumlarda ilgili profesyonellere yardımcı olunması amaçlanmıştır.

Bu çalışma kapsamında, özel hukukun ihtiyacının bir sonucu doğrultusunda gündeme gelen ceza koşulu kavramının uygulama alanı belirlenerek, günlük hayatımızdaki önemi vurgulanmış ve yapılan açıklamalar neticesinde uygulayıcılara yol gösterici nitelikte sonuçlar çıkarılmıştır.

Bu kitap çalışması giriş kısmı haricinde iki ayrı bölüm ve sonuç kısmından oluşmaktadır. Birinci bölüm kapsamında ceza koşulunun tanımı, hukuki niteliği, unsurları, amacı ve türleri anlatılmış olup, ceza koşulunun benzer kavramlar ile karşılaştırılmasına da yer verilmiştir.

Ayrıca, sözleşme cezasını aşırılığı kavramı da birinci bölüm kapsamında ele alınmıştır. İkinci bölümde ise, cezanın indirilmesinin amacı, hukuki temeli ve koşullarının yanı sıra, ceza koşulunun tacirler arasındaki durumu ve cezanın indirilmesine ilişkin usuli işlemlere yer verilmiştir. Sonuç bölümünde, kitap kapsamında ele alınan kavram dahilinde çıkartılan belirli sonuçlar aktarılmıştır.