Araba Sevdası Recaizade Mahmut Ekrem

Kitap Tanıtım Yazısı :
Türk edebiyatının “ilk realist romanı”

Bihruz Bey bir vezir oğlu olduğu için daha süt emen bir bebekken hizmetçilerin, dadıların ellerine ve daha sonra da uşaklara teslim olunduğundan bu sıralarda anne babasını nadiren görürdü. Çocukluktan kurtulduktan sonra okula gitmek, çarşıda pazarda midillilerle gezmek zamanı geldiği için anasını babasını yine çokluk görmezdi. Çocukluk dünyasından gençlik âlemine geçince, beyefendi önce araba sevdasına düştü, ardından alafrangalık hastalığına yakalandı. Daha sonra bunlara başka hevesler de karıştı. 

Tanzimat dönemi yazarlarından olan Recaizade Mahmud Ekrem tarafından kaleme alınan Araba Sevdası Türk edebiyatında “ilk realist roman” olarak kabul edilir. 1898 yılında yayımlanan eserde zengin bir devlet memurunun oğlu olan Bihruz Bey ile Periveş Hanım arasındaki trajikomik aşk hikâyesi işlenir.
(Arka Kapaktan)
Yazar Hakkında:
Recaizade Mahmud Ekrem
1 Mart 1847’de İstanbul’da Vaniköy’de doğdu. Küçük yaşta babasından Arapça ve Farsça öğrendi, bir süre Beyazıt Rüşdiyesi’nde ve Mekteb-i İrfân’da okudu (1858). 1862’de Hariciye Mektûbî Kalemi’nde çalışmaya başladı. Burada bir yandan eski şiir anlayışına bağlı Leskofçalı Galib ve Hersekli Ârif Hikmet, öte yandan Nâmık Kemal ve Âyetullah Bey gibi yenilikçi fikirlere sahip gençlerle tanıştı. Bu arada Fransızca öğrenerek Batı kültür ve edebiyatını tanıma fırsatı buldu. Divan tarzında şiirler yazmaya, Fransızca’dan bazı tercümeler yapmaya başladı. İlk yazıları Tasvîr-i Efkâr, Terakkî, Hakāyıku’l-vekāyi‘ ve Hazîne-i Evrâk gazetelerinde yayımlandı. 1866’da Maliye Esham Kalemi’ne, üç ay kadar sonra Tahrîr-i Emlâk Kalemi’ne geçti. Nâmık Kemal 1867 Mayısında Fransa’ya kaçarken Tasvîr-i Efkâr’ın sorumluluğunu ona bıraktı. 1868’de amcası Ârif Efendi’nin kızı Güzide Hanım’la evlendi. 1872’de Şûrâ-yı Devlet âza muavinliğine tayin edildi. 1876’da tedavi için bir süre Viyana yakınlarında bir kasabada kaldı. 1877’de Şûrâ-yı Devlet üyesi oldu, daha sonra Temyiz Mahkemesi üyeliğiyle Tanzimat Dairesi reisliğine getirildi. 1878-1887 yılları arasında Mekteb-i Sultânî ile Mekteb-i Mülkiyye’de edebiyat hocalığı yaptı. Bu yıllarda Nâmık Kemal ve Abdülhak Hâmid’le mektuplaşması sanat hayatının yönünü belirlemesinde önemli rol oynadı. Mekteb-i Mülkiyye’de okuttuğu ders notlarını Ta‘lîm-i Edebiyyât adıyla yayımlaması edebiyat çevrelerinde büyük bir yankı uyandırdı ve doğrudan doğruya şahsını hedef alan tenkitlere yol açtı. Zemzeme mukaddimesiyle Takdîr-i Elhân adlı eserlerini Muallim Nâci Demdeme başlığıyla yazdığı yazılarında eleştirdi. 1895’te, Ma‘lûmât gazetesi sahibi Baba Tâhir’le aralarında çıkan tartışma devam ederken Mekteb-i Mülkiyye’den öğrencisi Ahmed İhsan’a yayımlamakta olduğu Servet-i Fünûn’u yeni edebiyat anlayışını savunan gençlere açmasını tavsiye etti. Böylece 1896 yılı başlarında Servet-i Fünûn mecmuası etrafında Edebiyât-ı Cedîde hareketi kurulmuş oldu. Ancak büyük ümitler bağladığı topluluğun beş yıl sonra dağılması ve oğlu Nijad’ın ölümü tekrar edebiyat çevrelerinden uzaklaşmasına neden oldu. 1908’de II. Meşrutiyet’in ardından kurulan Kâmil Paşa kabinesinde Evkaf ve Maarif nâzırlıklarına getirildi, daha sonra Meclis-i A’yân üyesi oldu. 31 Ocak 1914’te vefat etti ve Anadoluhisarı’ndaki Küçüksu Mezarlığı’na oğlunun yanına defnedildi. 

Bütün Eserleri

Şiir:
Nağme-i Seher (1871)
Yadigâr-ı Şebâb (1873)
Zemzeme (3 cilt, 1883-1885)
Tefekkür (düzyazı ile karışık, 1888)
Pejmürde (düzyazı ile karışık, 1893)
Nijad Ekrem (2 cilt, anılarla birlikte, 1900-1910)
Nefrin (1914)

Roman:
Araba Sevdası (1896-1963)

Öykü:
Saime (1888)
Muhsin Bey yahut Şairliğin Hazin Bir Neticesi (1890)
Şemsa (1895)

Oyun:
Afife Anjelik (1870)
Atala yahut Amerikan Vahşileri (1873)
Vuslat yahut Süreksiz Sevinç (1874)
Çok Bilen Çok Yanılır (1916)

Düzyazı:
Talim-i Edebiyat (1872)
Takdir-i Elhan (1886)
Kudemaden Birkaç Şair (1888)
Takrizat (1896)

Osmanlıcadan Hazırlayan: Menekşe Özkaya
İstanbul'a doğan ilk ve orta öğrenimini İstanbul’da tamamlayan Menekşe Özkaya, Selçuk Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı bölümünden 2002 yılında mezun oldu. Mevlana aşığı edebiyatçı ve Mesnevihân Şefik Can Dede’nin Kütüphanesi’ni düzenledi. 2003’ten beri Türk Dili ve Edebiyatı öğretmenliği yapmaktadır. Sosyolog Prof. Dr. Ümit Meriç Hanımefendi’nin ve Musikişinas Fırat Kızıltuğ Beyefendi’nin de asistanlığını yapan Özkaya, Mühür Yayınları’nda Yüz Temel Eser ile ilgili çeviri ve sadeleştirme çalışmalarında görev aldı. Akıl Fikir Yayınevi’nde editörlük yapmaktadır. Kırklar Kulübü yazarlarından da olan yazarın, yazı ve şiirleri çeşitli gazete ve dergilerde yayımlanmıştır. ESKADER üyesidir. Musikişinas Fırat Kızıltuğ ile ilgili İki Fırat İki Kızıltuğ adlı biyografi/nehir söyleşi türünde hazırladığı kitap Akıl Fikir Yayınları’ndan çıkmıştır. Çeşitli sempozyumlarda da bildiri sunan Özkaya şu anda Marmara Üniversitesi Yayıncılık Yönetimi bölümünde yüksek lisans öğrencisidir. Esenler Belediyesi’nin bir kültür hizmeti olan Radyo Esenler’de Kültür Sanat üzerine radyo programı hazırlayıp sunmaktadır.
Kullanılan Reklam Mecraları : Kitap Ekleri, Sosyal Medya, Billboardlar