Anadolu Coğrafyasında Yer Etmiş Mitlerin Seramik Yüzeylerde Yorumlamaları Yavuz Deniz

Anadolu coğrafyasında yer etmiş inanç kaynaklı söylencelerin izini sürerek geçmişin derinliklerine inmiş köklü kültür ve inanışların gün ışığına çıkarılmasının amaçlandığı  bu çalışmada birçok yazılı ve görsel kaynaktan derlenen bilgiler ışığında hareket edilmiştir. Halk edebiyatı, sanat tarihi, dinler tarihi,  arkeoloji ve farklı sanat dallarındaki verilere ulaşılarak disiplinler arası bir çalışma yürütülmüştür. Çalışma sonunda, söylencelerin birtakım ritüellerde inançlarla harmanlandığı ve kültür olgusu içinde günümüzde dahi varlığını devam ettirdiği görülmüştür. Çok tanrılı dönemlerde büyü ve çeşitli ritüellerle beslenerek dilden dile aktarıla gelen bu öykülerin görsellere dönüştürülüp semboller halinde sanata yansıtıldığı saptanmıştır. Dünya mitolojilerinde benzer motif ve görevlerde varlığına rastlanan efsanevi kuşların Simurg, Garuda, Siren, Harpy, Alkonost gibi  isimlerle anıldığı bilinmektedir. Türk mitolojisinde ana tanrıça ya da melek olarak tasvir edilen koruyucu kuşun ise  Umay adı ile benzer roller üstlendiği görülmektedir. Kültürümüzde yabancı isimlerle anılan doğaüstü kahramanın çalışma kapsamındaki uygulamalarda Umay adı ile anılması öz kültürümüzün yaşatılması açısından önemlidir.  Bu kitapta hayat ağacı ile ilişkili olarak Türk mitolojisinde önemli bir yeri olduğu saptanan Umay motifi, hayat ağacı birlikteliğinde seramik uygulamalarda yeniden yorumlanırken Anadolu Selçuklu seramiklerinden ve Türk mitolojisinden esinlenilmiştir.