Altay Türklerinde Ölüm Jean-Paul Roux

“Aklın ölümü kavradığı andan itibaren

ölüm tüm insani varlığa egemen olmuştur”

diye başlar Altay Türklerinde Ölüm. Bugün

tıbbileşmiş zihinlerimizle ölümü yaşamın

yokluğu olarak görüyor, ölmeyi eksilme olarak

tecrübe ediyoruz. Modern öncesi toplumlarda

ölüm –Altay Türklerinin inanışında da tezahür

ettiği şekliyle– yaşamın değillenmesi değil,

farklı bir surette devam ettirilmesidir. Ölüm

topluma aittir, çünkü ölenler ve gittikleri diyar

da toplumun devamıdır. Büyük Türkolog

Jean-Paul Roux, uçsuz bucaksız bozkırın

sakinlerinin, Altay halklarının yaşam kavramını

açığa çıkarabilmek için onların ölümden ne

anladıklarını, ölmekle neyi murat ettiklerini,

ölmeyi nasıl kurguladıklarını, ölümlülükten

ne anladıklarını, neyin öldüğünü ve neyin

kaldığını, ölümün etrafında vücuda getirdikleri

toplumsallığı ele alır. Ölüm, Altay inanışında

yaşamla ve kolektifle yeniden tanışmadır, hem

ölen hem de geri kalanlar için.

İlk kez 1963’te yayımlanan Roux’nun bu

çalışması, kuramsal zarafeti ve nefes kesen

sentez çabasıyla okurlara yeni kapılar açmaya

devam ediyor.