Ahlak Hilmi Ziya Ülken

H. Z. Ülken’in kendisine özgü tasnifi ile Ahlâk kuramlarının izahını ve eleştirisini yaptığı, üniversi-tede öğrencilerinin ve genel okuyucunun yararlanması için hazırladığı bir kitaptır “Ahlâk”.
Eski Yunan’daki sofistik atışmalardan Kant’ın görev ahlâkına, Stoacı ataraxia’dan Darwin’in ev-rimsel ahlâk anlayışına, Epikuros’un yanlış algılanan haz düşüncesinden Scheler’in değerler etiğine vb. ahlâk konusunda etkili olmuş düşünürlerin görüşleri ele alınırken, ahlâk felsefesinde iki esaslı konu beliriyor: ahlâki hareket, ahlâki fail. Ahlâk ilkelerine, muhtevalarına, tiplerine göre, ve gene bir dünya görüşü olarak ya da ahlâki failin tabiat karşısındaki zihnî davranışına göre ayırımlarda bulunuluyor. Ahlâki seçme ve tercihler ile iradi faaliyet ve değer yargılarının kökenlerine dair ana-lizler yapılırken, burada daima diyalektik, özellikle de natüralist diyalektik göz önüne alınır.
Ahlâki tecrübede ahlâkın dinle ilgisinin, bütün mistik ahlâklarının yanısıra formalist, epistemolojik, fenomenolojik ve bilimci ahlâk teorilerinin de imkânlarını ve yetersizliklerini değerlendiren H. Z. Ülken, bir yandan da felsefi bir disiplin olarak Ahlâk’ın sistematik olarak ele alınışı ve öğretimi konusunda özgün bir yaklaşım sergiliyor.