“Bu antlaşma, Türk milletine karşı, yüzyıllardan beri hazırlanmış ve Sevr Antlaşması ile tamamlandığı sanılmış büyük bir suikastın sonuçsuz kaldığını bildirir bir belgedir. Osmanlı tarihinde benzeri görülmemiş bir siyasi zafer eseridir”
Mustafa Kemal Atatürk, Lozan zaferini Nutuk’ta bu sözlerle tanımlar. Türkiye’nin varlığını tüm dünyaya onaylattıran Lozan Barış Antlaşması; özgürlüğün, ulusal egemenliğin ve bağımsızlığın açık ve net duyurusudur. Cephede süngüyle kazanılan zafer müzakere masasında kaybedilmemiş, İsmet İnönü’nün müthiş diplomatik yeteneği bu toprakları Türk ulusuna vatan yapmıştır.
Arnold Toynbee’ye göre “Sevr, Hasta Adam’ın gömülme belgesi, Lozan ise hasta olmadığını eylemleriyle kanıtlayan bir ulusun sağlık belgesi”dir. Lozan görüşmeleri sırasında İsmet Paşa’nın emperyalizme karşı eğilmeyen ve bükülmeyen karakteri, arkasında bulunan Başkomutan’ın, Meclis’in ve Anadolu halkının kararlılığıyla desteklenmiştir. Bu kitapta okuyacağınız satırlarsa 100 yıl önce bu büyük siyasi zaferi kazanarak Cumhuriyet’in önsözünü yazan kurucu kadroya duyulan minnettarlığın yansımasıdır…
