Mekân Ve Yer Aykut Köksal, Emre Zeytinogˆlu, Önay Sözer, Atilla Yücel, Jean–François Pérouse, Aydan Balamir, Ilhan Tekeli, Günkut Akın, Ayşe Derin Öncel

Kitap Tanıtım Yazısı

Modernleşmenin getirdiği temel kopuş yer ile mekân arasında ortaya çıkar. Geleneksel
dünyada yer ile mekân özdeş, çünkü karşılıklı etkileşim/iletişim içinde olmaya olanak
tanıyan aynı mekânda olma durumu ancak aynı yerde olunduğunda olası. Belirli bir mekânı
tanımlayan eşzamanlılığın aynı zamanda belirli bir yeri tanımladığını görüyoruz.
Modernleşme süreci, yerin mekândan kopmasını getirecek bir dönüşümü başlatıyor.
Bu kopuş süreci, ulaşım ve iletişim olanaklarının gelişmesiyle, yani etkileşimin yerin
sağladığı eşzemanlılık durumundan bağımsızlaşmasıyla birlikte daha belirgin hâle gelecektir.
Bir sonraki aşamada, geleneksel dünyanın tümüyle çözülmesi ve sanayi toplumunun ortaya
çıkışıyla birlikte, yerin tanımladığı eşzamanlılık durumuna yeni bir eşzamanlılık olanağı
eklenecek ve kopuş süreci kesin bir kırılma noktasına ulaşacaktır. Bu yeni olanak, bir
iletişim aracı olarak telgrafın bulunuşudur. Telgrafın sağladığı yeni eşzamanlılık olanağı,
yerin tanımladığı mesafenin/uzaklığın, mekânsal ilişkilerde belirleyici olma durumunu
ortadan kaldırır. Başka bir deyişle, artık yerden tümüyle bağımsızlaşmış yeni bir mekânsal
bağlam vardır.

Zaman içinde küçük bir sıçrama ile modern sonrası dünyaya ulaştığımızda, bütün iletişim
olanaklarıyla küresel bir sanal mekânla karşılaşıyoruz. Artık yere bağımlı yaşam,
eşzamanlılığa dayanan sanal mekâna tümüyle teslim oldu. Bu dünyanın insanı kendi yerinde
yapayalnız ama tüm yerküre ile aynı sanal mekânı paylaşıyor. Bir oyun tahtasının bulunduğu
yerde toplanmak yerine, yerkürenin dört bir yanında, kendi yerlerinde kalan oyuncular, sanal
mekânı doğuran eşzamanlılık olanağıyla sanal oyun tahtasının çevresinde buluşuyorlar.
Aykut Köksal

Gülşen Özaydın
Mimarlık eğitimini İTÜ, lisansüstü çalışmalarını MSGSÜ Şehircilik Bölümü Kentsel
Tasarım alanında yaptı. Aynı bölümde 1985 yılından beri öğretim üyesi olarak çalışmakta
olup, 2013-2018 yılları arasında iki dönem bölüm başkanlığı görevini sürdürdü. 2003 -2008
dönemi İstanbul 3 No’lu Koruma Bölge Kurulu Üyeliği ve Başkanlığı, 2009 -2015’de
MSGSÜ AKSAM Anadolu Kültürü ve Sanatı Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürlüğü
yaptı. Bu esnada çok sayıda sempozyum, panel, konferans ve yaz atölyesi organizasyonu
gerçekleştirdi. Ayrıca Tübitak, Üniversite, Bakanlık gibi kamu kurumlarının desteklediği
mekânsal ölçekli çeşitli araştırma projelerinde yürütücü ve ekip üyesi olarak çalıştı. Erken
Cumhuriyet Dönemi şehirciliğinin izlerinin tespiti ile ilgili Söke yaz atölyesi (2012) ve yine
Erken Cumhuriyet Dönemi’nde rol alan yabancı plancı Lambert’in Eskişehir ve Trabzon
şehirlerindeki planlama çalışmaları konulu bilimsel araştırma projelerinde ekip yürütücüsü
olarak çalıştı (2016- 2020).
Ekip olarak katıldığı Cumalıkızık Köyü (2007), Kartal Meydanı (1993) fikir projesi
yarışmalarında birincilik ödülleri ve Uluslararası Beyazıt Meydanı Kentsel Tasarım Proje
Yarışması 1. aşama (1988) başarı ödülü aldı. 2005 yılından itibaren Fransa Grenoble Ulusal
Mimarlık Okulu ile birlikte eğitim amaçlı atölye çalışması, 2012-2014’de Fransa ve İtalya
üniversiteleri ile birlikte “Geçiş, Geçit, Pasajlar” konulu uluslararası IP projesi içinde yer
aldı. Küçükçekmece İlçesi Kent Merkezi Ulusal Kentsel Tasarım Proje Yarışması Asli Jüri
Üyeliği (2008), Zonguldak Lavuar Koruma Alanı ve Çevresi Koruma, Planlama, Kentsel
Tasarım, Mimarlık ve Peyzaj Düzenleme Yarışması Jüri Başkanlığı (2010), Taşköprü Eski
Cezaevi Alanının Düzenlenmesi Mimari ve Kentsel Tasarım Öğrenciler Arası Fikir Proje
Yarışması Jüri Başkanlığı (2011), Ödemiş Belediyesi Kent Merkezi ve Yakın Çevresi Ulusal
Mimarlık ve Kentsel Tasarım Fikir Proje Yarışması Yedek Jüri Üyeliği (2012) yaptı. Kentsel
tasarım, kentsel morfoloji, kamusal mekân, gecekondu ve kentsel arayüz konusunda ders
vermekte ve lisansüstü tez danışmanlıkları sürdürmekte olup, akademik ilgi alanlarında
çeşitli ulusal ve uluslararası yayınları bulunmaktadır. TMMOB Mimarlar Odası yönetim
kurulu üyesi ve aynı odanın bir yayını olan Mimar.ist dergisi yayın kurulu üyesidir.
Merve Akı
Yüksek şehir plancısı. Hala Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Şehircilik Doktora
programına devam etmektedir. Ekim 2013’de WRI Türkiye Sürdürülebilir Şehirler ekibine
katılan Merve Akı, Kentsel Hareketlilik Yöneticisi olarak çalışmaktadır. Kentsel Hareketlilik
alanında entegre ulaşım, yaya ve bisikletli gibi aktif ulaşım türlerinin planlanması, yol
güvenliği ve erişilebilirlik alanında; kentsel gelişim alanında ise yaşanabilir mahalle tasarımı,
kamusal alan ve bütünleşik sokak tasarımı alanında pek çok çalışma yürütmektedir. Mimar
Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümü'nde gerçekleştirilen

“Sarıyer Gecekondu Mahalleleri Örneğinde Kentsel Dönüşüm Süreçleri ve Bu Süreçlerin
Sosyo–Ekonomik ve Fiziki Etkileri” (2010–2014) başlıklı TUBİTAK projesinde, ekoloji
bölümünün hazırlanmasında çalışmıştır.
2010–2013 yılları arasında, Yapı–Endüstri Merkezi bünyesinde yer alan yapi.com.tr adlı web
portalında editör olarak çalışmıştır. Bu kapsamda mimarlık ve planlama ara kesitinde; kent
gündemine yönelik haber ve haber dosyaları hazırlamış, röportajlar yapmış ve dünya
basınından kent planlama ile ilgili haberlerin derlenmesi konusunda çalışmıştır. Merve Akı,
lisans öğrencisi olduğu 2007–2008 yılları arasında da ROXY bünyesinde aylık yayımlanan;
mimarlık, şehir planlama, tasarım ve kültür–sanat alanlarında özgün haber üreten GaSte’nin
kent gündemine yönelik sayfalarını hazırlamış ve röportajlar yapmıştır.
Merve Akı, özellikle “Ayda Bir Gün Sokak Bizim” ve “Kaldırım Nerede” etkinlikleriyle
dikkat çeken Sokak Bizim Derneği’nin ve Yaya Derneği İstanbul Şubesinin üyelerindendir.
Yazılarıyla Kitaba Katkıda Bulunanlar:
Aykut Köksal, Emre Zeytinoğlu, Önay Sözer, Atilla Yücel, Jean–François Pérouse, Aydan
Balamir, İlhan Tekeli, Günkut Akın, Ayşe Derin Öncel