Medeni Yargılama Hukuku Bağlamında Ticari Defterlerin Delil Niteliği Önder Topal

ÖNSÖZ 7
KISALTMALAR CETVELİ 15
GİRİŞ 17

BİRİNCİ BÖLÜM
TİCARİ DEFTERLER

§ 1. TİCARİ DEFTERLER HAKKINDA GENEL BİLGİLER 21
I. Ticari Defter Kavramı 21
II. Ticari Defterlerin Tarihi Gelişimi 22
III. Ticari Defter Tutmanın Yararı ve Amacı 24
A. Ticari Defter Tutmanın Yararı 24
B. Ticari Defter Tutmanın Amacı 28
IV. Ticari Defterlerin Tutulması Hususunda Sistemler 29
A. Serbesti Sistemi 29
B. Yasal Sistem 30
C. Karma Sistem 30

§ 2. TİCARİ DEFTERLERİN TUTULMASI VE SAKLANMASI 32
I. Ticari Defter Tutma Yükümlülüğü 32
A. Ticari Defter Tutma Yükümlülüğünün
Başlaması ve Sona Ermesi 32
1. Genel Olarak 32
2. Gerçek Kişi Tacirler Bakımından 33
3. Tüzel Kişi Tacirler Bakımından 35
4. Hâkim Teşebbüs ve Donatma İştiraki Bakımından 36
B. Ticari Defter Tutmakla Yükümlü Olanlar 37
1. Genel Olarak 37
2. Gerçek Kişi Tacirler 37
3. Tüzel Kişi Tacirler 40
4. Hâkim Teşebbüs ve Donatma İştiraki 42
5. Esnafın Durumu 43
C. Ticari Defter Tutma Yükümlülüğünün
Yerine Getirilmesi 43
II. Tutulması Gereken Ticari Defterler 45
III. Ticari Defterlerin Tutulma Usulü 53
A. Genel Olarak 53
B. Ticari Defterlerin İçeriğine Yönelik İşlemlerin Usulü 54
C. Ticari Defterlerin Onaylanmasının Usulü 57
IV. Ticari Defterlerin Saklanması ve Ziyaı 61
A. Ticari Defterlerin Saklanması 61
B. Ticari Defterlerin Ziyaı 63
V. Ticari Defterlerle İlgili Yükümlülüklere
Uyulmamasının Sonuçları 68
A. Cezai Sonuçlar 68
B. Hukuki Sonuçlar 69

İKİNCİ BÖLÜM
TİCARİ DEFTERLERİN İSPAT KUVVETİ

§ 1. MEDENİ YARGILAMA HUKUKUNDA GENEL OLARAK DELİLLER VE SENETLE İSPAT ZORUNLULUĞU 71
I. Deliller 71
A. Delil Kavramı 71
B. Delil Türleri 71
1. Kesin Deliller 72
2. Takdiri Deliller 72
II. Senetle İspat Zorunluluğu 73
A. Genel Olarak Senet Kavramı ve Senet Çeşitleri 73
B. Senetle İspat Kuralı ve İstisnaları 74
C. Senede Karşı Senetle İspat Kuralı ve İstisnaları 78

§ 2. TİCARİ DEFTERLERLE İSPAT USULU 80
I. Genel Olarak 80
II. İspat Aracı Olarak Ticari Defter Kavramının Sınırları 82
III. Kime Ait Ticari Defterler Kimlerin İlgili Olduğu
Davalarda Delil Olabilir 83
IV. Ticari Defterlerin İspat Alanı 86
V. Ticari Defterlere Delil Olma İşlevinin Verilmesinin Sebepleri 93
VI. Ticari Defterlerin Delil Olarak Hukuki Niteliği 95

A. Genel Olarak 95
B. Ticari Defterlerin Delil Olarak Hukuki Niteliğine
İlişkin Görüşler 96
1. TTK ve HMK’nın Yürürlüğe Girmesinden Önce
İleri Sürülen Görüşler 96
a. Ticari Defterleri Kesin Delil Olarak
Kabul Eden Görüşler 97
b. Ticari Defterleri Kesin Delil Olarak
Kabul Etmeyen Görüşler 101
2. TTK ve HMK’nın Yürürlüğe Girmesinden Sonra
İleri Sürülen Görüşler 104
a. Ticari Defterleri Kesin Delil Olarak
Kabul Eden Görüşler 105
b. Ticari Defterleri Kesin Delil Olarak
Kabul Etmeyen Görüşler 108
c. TTK ve HMK’d aki Düzenlemeler Çerçevesinde
Kanaatimiz 109
d. Genel Olarak Yargıtay’ın Görüşü 117
VII. Ticari Defterlerin Delil Olma Durumları 121
A. Genel Olarak 121
B. Ticari Defterlerin Sahibi Lehine Delil Olması 123
1. Genel Olarak 123
2. Ticari Defterlerin Sahibi Lehine Delil Olması İçin
Gereken Şartlar 125
a. Her İki Taraf Ticari Defter Tutma Yükümüne
Tabi Kişilerden Olmalıdır 125
b. Uyuşmazlık Her İki Tarafın da
Ticari Defterlerine Geçirmesi Gereken
Bir Ticari Bir İşten Kaynaklanmalıdır 132
c. Delil Oluşturması İstenen Ticari Defterler Kanuna
Uygun Şekilde Tutulmalıdır 136
d. Ticari Defter Kayıtları Birbirini Doğrulamalıdır 143
e. Karşı Taraf İleri Sürülen İddiayı
Kendi Ticari Defter Kayıtları Veya
Diğer Kesin Delillerle Çürütememiş Olmalıdır 145

3. Ticari Defterlerin Sahibi Lehine Delil Olmasının Hukuki Sonuçları 152
a. Genel Olarak 152
b. İkrarın Bölünmezliği Kuralının
Kanuna Uygun Şekilde Tutulmuş Ticari Defterlere
Uygulanması 153
C. Ticari Defterlerin Sahibi Aleyhine Delil Olması 158
1. Genel Olarak 158
2. Ticari Defterlerin Sahibi Aleyhine Delil Olması İçin
Gereken Şartlar 159
a. Ticari Defterlerin Açılış veya Kapanış Onaylarının
Bulunmaması ve İçerdiği Kayıtların
Birbirini Doğrulamaması 159
b. Taraflardan Birinin Kendi Ticari Defterlerine
Dayanması 160
c. Taraflardan Birinin Karşı Tarafın
Ticari Defterlerine Dayanması 161
(1) Genel Olarak 161
(2) Başka Delillerle Birlikte Karşı Tarafın
Ticari Defterlerine Dayanması 162
(3) Delilin Karşı Tarafın Ticari Defterlerine
Hasredilmesi 164
3. Ticari Defterlerin Sahibi Aleyhine Delil Olmasının
Hukuki Sonuçları 173
a. Genel Olarak 173
b. İkrarın Bölünmezliği Kuralının
Kanuna Uygun Şekilde Tutulmamış
Ticari Defterlere Uygulanmaması 173
VIII. Ticari Defterlerin İncelenmesi 175
A. Genel Olarak 175
B. Ticari Defterlerin İbrazı 176
C. Ticari Defterlerin Dayanağı Olan Belgelerin
İbrazının Gerekip Gerekmediği 184
D. Ticari Defterlerin Teslimi 188
IX. Ticari Defterlerin Delil Sözleşmesine Konu Olması 191
A. Genel Olarak 191
B. Her İki Tarafın Ticari Defterlerinin
Delil Sözleşmesine Konu Olması 193
C. Yalnız Bir Tarafın Ticari Defterlerinin
Delil Sözleşmesine Konu Olması 197
X. Ticari Defterlere İlişkin Hükümlerin
Zaman Bakımından Uygulanması 202

SONUÇ 207
KAYNAKÇA 221
ÖZET 235
ABSTRACT 237