Ibn Sîna'nın Sebeplik Teorisi Muhammed Fatih Kılıç

İslam düşünce tarihindeki en etkili sistem kurucu filozof olan İbn Sînâ'nın sebeplik anlayışı filozofun inşâ ettiği felsefe sisteminin en önemli unsurlarını birbirine bağlayan metafizik bir ilke olması bakımından ve âlemin varlığı ile düzenini açıklayan yönüyle ele alınmaktadır. İbn Sînâ'da sebepliğin tespiti onun felsefesinde kozmolojiden ontolojiye teolojiye uzanan son derece belirleyici sonuçlar doğurur. Nitekim İbn Sînâ metafiziğinin en önemli başlıkları arasında yer alan varlık hakkındaki zorunlu-mümkün ayrımı mümkün varlık hakkındaki mahiyet-varlık ayrımı ve çokluğun Tanrı'dan ne şekilde meydana geldiğini açıklayan sudûr teorisi sebepliğin temellendirildiği bir zeminde vücut bulur. Bu nedenle sebeplik meselesi filozofun sistemini anlamak için âdeta bir anahtar mesabesindedir.