Asrilik Yolunda Özlem Şimşek

“Asrilik Yolunda/Geç Osmanlı Dönemi Aile Fotoğraflarında Kadın Temsilleri (1890-1910)”, 19. yüzyılın dönümünde İstanbul’da yaşayan iki asker ailesinin fotoğraflarına odaklanıyor. Biri Los Angeles’taki Getty Araştırma Enstitüsü Pierre de Gigord Koleksiyonu’nda bulunan kimliği bilinmeyen bir aileye diğeri asker fotoğrafçı Ali Sami Bey’in ailesine ait bu fotoğraf koleksiyonları, sözü geçen ailelerin, kamera önünde verdikleri pozlar yoluyla geç Osmanlı döneminde kendilerine nasıl bir sembolik dünya kurduklarını, kendilerini nasıl tanımladıklarını yansıtıyor. Aileler, fotoğrafları aracılığıyla kendileri ile ilgili bir hikaye anlatıyorlar ve anlatı kuruyorlar. Tabii bu kitapta, fotoğraftaki ailelerin ve kadınların yanı sıra bir ses daha duyuluyor: Fotoğrafları dönemin tarihsel koşulları ve aile fotoğraflarına yönelik teoriler bağlamında değerlendiren, okumasını yapan bu çalışmanın yazarının yani benim sesim. Bu ailelerin burada ele alınan fotoğrafları, kendi çocuklarına ya da aile dostlarına gösterirken nasıl bir sözel sunumla anlatacaklarını elbette bilemeyiz. Ancak ben bu fotoğrafları modernleşme dönemiyle birlikte değişim sürecine girmiş bir toplumda ailelerin ve en çok da kadınların kendi kimliklerini kurma ve bu kimliklerin sınırlarını arama biçimlerini değerlendirmek için önemli bir kaynak olarak görüyorum. Bu fotoğrafların, modernlikle ilgili endişelerin üzerinden konuşulduğu dönemin kadınlarının, kamera karşısında vermeyi seçtikleri pozlardan, fotoğrafı çekilecek denli önemli gördükleri etkinliklere kadar, Osmanlı toplumunun değişen dinamiklerine bireysel bağlamda nasıl yanıt verdiklerini anlamak için kapı araladığını düşünüyorum.